Dierenwelzijn en diergezondheid
kennis en inzichten leveren veel op (deel 1) Gepubliceerd op: 30 mei 2023In het certificatieschema On the way to PlanetProof voor Melk zijn in 2023 twee educatie-eisen toegevoegd die melkveehouders helpen het welzijn en de gezondheid van hun dieren te verbeteren.
In een aantal interviews met cursusaanbieders en melkveehouders worden de achtergronden toegelicht over de periodieke informatie en trainingsbijeenkomsten op het gebied van dierenwelzijn en diergezondheid. Er wordt ook ingegaan op de opfriscursus klauw bekappen van melkvee. Het idee hierachter is dat kennis en inzichten veel opleveren voor de koe (welzijn) én de boer (opbrengst). In dit eerste interview is Sweep Agro aan het woord.
”De koe liegt nooit, en het ‘oh, ja’, effect”
Berdine Sweep is eigenaar van Sweep Agro en ruim 15 jaar actief als onafhankelijk adviseur voor de melkveehouderij. Berdine heeft onder meer diverse melkorganisaties als opdrachtgever, waaronder FrieslandCampina, Deltamilk en A-ware. De lezingen, trainingen en workshops die zij aanbiedt aan melkveehouders hebben als onderwerp onder andere jongvee opfok, gezondheid (klauwen, uier, vruchtbaarheid), levensduurverlenging en voeding.
Melkveehouders enthousiasmeren
Berdine geeft een toelichting over het enthousiasme van de melkveehouders voor de door haar georganiseerde bijeenkomsten. “De aanwezige melkveehouders zijn vaak vanuit hun organisatie of bepaalde certificeringen verplicht om een dergelijke bijeenkomst te volgen. Je kunt je misschien wel voorstellen dat door die omstandigheid de cursisten bij het begin van zo’n meeting een wat sceptische houding aannemen. Waarbij ook meespeelt dat melkveehouders een erg volle dagtaak hebben en dus ‘dure’ tijd moeten vrijmaken. Ik richt mijn bijeenkomsten daarom zó in, dat in ieder geval iedereen met praktische handvatten en voldoening weer terug naar huis gaat, en met de opgedane kennis en ervaringen in het bedrijf aan de slag kan gaan.”
Een voorbeeld: ”Het gaat misschien om ‘open deuren’, maar bij klauwgezondheid geef ik bijvoorbeeld vooral aandacht aan: de looplijnen van de koeien in de stal, wat komen ze tegen op de vloer, zijn de vloeren vlak, liggen er schroefjes of boutjes… Inderdaad erg voor de hand liggende zaken, die echter vaak in de dagelijkse melkveepraktijk vaak niet of te weinig door de melkveehouder worden gecontroleerd en klauwproblemen kunnen veroorzaken”, aldus Berdine Sweep.
“De koe liegt nóóit”
Een stelling van Berdine die zij vaak gebruikt in haar bijeenkomsten. “Heeft een koe een beschadigde hak of is een koe kreupel dan ís dat zo omdat er iets niet in orde is. Als de mest van een koe uitgezeefd wordt en blijkt geen goede vertering te hebben, dan ís dat zo. We kunnen tegenwoordig heel veel berekenen, zoals een compleet voederrantsoen, zelfs tot meerdere cijfers achter de komma. We kunnen vaststellen dat een koe minder ruw eiwit nodig heeft. We kunnen vaststellen dat een koe een ureumgehalte van boven de 20 moet hebben. We kunnen van alles vinden, maar uiteindelijk is het de koe die aangeeft of iets wel of niet in orde is. Dat is de praktijk, waarvan ik vind dat die leidend moet zijn boven de theorie. De koe liegt nóóit.”
Dit is een voorbeeld van wat Sweep Agro haar cursisten meegeeft in hun cursussen om de diergezondheid en het dierenwelzijn van het melkvee te verbeteren. Berdine vertelt hierover: “Ga maar weer terug naar de basis. Ga naar de graskuil om voer uit te schudden, zeef de mest, kijk eens hoe een koe bij het voer staat en hoe en of ze vreten. Hetzelfde geldt voor klauwgezondheid. We kunnen heel mooi een scan maken van de klauwgezondheid en de resultaten interpreteren, maar ga maar eens op je blote voeten over de roosters lopen. Dan zou je misschien kunnen ontdekken waarom je koeien klauwproblemen hebben.”
Volgens Berdine kunnen veel melkveehouders uitstekend boeren, andere zouden soms wel wat bijscholing kunnen gebruiken. Nieuwe kennis en inzichten komen ook tijdens de cursussen aan de orde: “Wat op dit moment een soort hype is, gaat over het verlagen van het melkureum. Hoe meer eiwit een koe opneemt, hoe meer een koe dat moet omzetten en daar heeft ze energie voor nodig. Heeft ze die energie niet, of te weinig, dan gaat de koe het eiwit omzetten in ureum wat vervolgens via de melk en de urine wordt uitgestoten. Vroeger werd een ureumgehalte met 20 voldoende gevonden; sinds een jaar of twee is een gehalte van 15 dat ook. Die nieuwe inzichten en praktijkkennis delen we dan met onze cursisten”.
Een ander praktisch voorbeeld dat Berdine aanhaalt gaat over ketose of slepende melkziekte. Die treedt op bij een koe wanneer er een te groot energietekort optreedt tijdens het begin van de lactatie. De koe gaat dan lichaamsreserves aanspreken, waarbij giftige ketonen vrijkomen. Berdine zegt: “Vaak weten melkveehouders niet dat er sprake is van ketonen, omdat zij daar te weinig op controleren. Terwijl controle via een ketostrip zo eenvoudig is. Daar valt veel voordeel te behalen, zowel voor de gezondheid en het welzijn van de koe als voor de boer vanwege hogere melkopbrengsten.”
Het ‘oh, ja’, effect
Bij de bijeenkomsten gaat het niet altijd alleen over het opdoen van nieuwe kennis en inzichten op het gebied van dierenwelzijn en gezondheid, maar ook zeker over het opfrissen van bestaande kennis of het wegnemen van in de loop der tijd ontstane bedrijfsblindheid: “Zo vaak hoor ik tijdens de cursussen deelnemers reageren met ‘oh, ja!’. De cursisten wisten iets wel, maar het was in de vergetelheid geraakt. En zo’n reactie, daar doe ik het ook voor. Dan heb ik mijn doel bereikt om vooral praktische kennis over te dragen en de melkveehouders een goed gevoel over een training of cursus mee te geven”, aldus Berdine Sweep van Sweep Agro.
Cursusaanbod On the way to PlanetProof
Op onderstaand kaartje staan enkele cursussen met vaste locatie weergegeven. De overige erkende cursussen worden op verscheidene locaties gegeven en staan niet weergegeven op het kaartje.
Informatie educatie
Bekijk het gehele erkende cursusaanbod klauwgezondheid, dierenwelzijn en diergezondheid van On the way to PlanetProof.
Periodieke educatie dierenwelzijn en diergezondheid (criterium 4.12)
- Korte dagdeel bijeenkomsten over het welzijn en de gezondheid van melkvee, zoals een studieavond in studieclubverband of georganiseerd door de dierenartsenpraktijk, hebben een geldigheid van 1 jaar. Duur: minimaal een dagdeel (3 uur).
- Uitgebreidere cursussen zijn, mits erkend door SMK, 5 jaar geldig en worden aantoonbaar verzorgd door ervaren deskundigen op gebied van welzijn en gezondheid van melkvee. Duur: een theoretische training van minimaal 3 uur aangevuld met minimaal 3 uur voor praktijkvoorbeelden.
Opfris cursus klauwbekappen (criterium 4.6)
- Ondernemers/medewerkers, die zelf bekappen, wordt gevraagd een erkende opfriscursus te volgen. (Dit is niet verplicht als men korter dan 5 jaar geleden een klauwbekapcursus heeft gevolgd of als een gecertificeerde klauwbekapper minimaal jaarlijks komt bekappen.)
Een actueel cursusaanbod van erkende cursussen staat op de website van On the way to PlanetProof.
Voor vragen kunt u contact opnemen met SMK, Herman Docters van Leeuwen of Annika de Ridder (070 358 63 00, smk@smk.nl).